Alamat ng mga Alamat

Alamat ng mga Alamat

 ni Jennifor L. Aguilar

Dumadagundong nang malakas ang kulog. Sumagitsit ang mga matatalim na kidlat. Tinatangay ng malakas na hangin ang bubong ng mga kabahayan. Nagngangalit ang bagsik na hampas ng ulan. Unti-unting nag-uumapaw ang baha sa lansangan habang may isang batang walang ginawa kundi magtanong. Siya si Amat, parang laging may amats dahil walang tigil sa katatanong kung kani-kanino.

Siya ay nakatira sa bayan ng Henesis na ang ibig sabihin ay pinagmulan. Sa tuwing may makikitang bago sa kaniyang paningin ay tatanungin niya kaagad ang kaniyang nanay na si Togas ng mga tanong tulad ng,

“Nay, saan nanggaling ang ulap? Bakit may ibon? Bakit walang tindang bubuyog sa Jalibi? Bakit may maskot na grimace sa makdo eh wala naman silang tindang ube? Bakit masarap ang corneto? Alam mo ba kung bakit may kwek kwek? Talaga bang baboy ang mga baboy? Nabubuhay pa ba ang bulate na hinati-hati? Bakit mabango ang brown na tsiko, para ba mabighani ang mga tsik ko? Nanonood ba ng tsine ang tsinelas? Totoo bang galing sa unggoy ang tao o ang unggoy ang nanggaling sa tao?”

Ilan lamang yan sa kaniyang pagkarami-raming mga tanong. Isang araw ay tinanong ni Amat ang ina kung bakit wala siyang mga wedding pictures ng nanay at tatay niya. Napahagulgol si Togas sapagkat napakaraming tanong ng anak na hindi niya kayang sagutin.

Hindi nasagot ang tanong ni Amat dahil bumaha na sa buong Pampanga at Bulacan sanhi ng pagkapuno ng mga dam na sumalo sa luha ng ina. Hinayaan na lamang ni Amat ang ina dahil naaawa na siya sa mga taong nasalanta ng baha.Umalis muna siya upang tumulong sa pagrerepak ng mga relief goods na ipamimigay ng Kapuso Foundation.

Dahil sa sobrang kalungkutan ay nagdesisyon si Togas na lisanin muna ang kaniyang bahay at magtungo sa kagubatan. Ang problema, wala na siyang kagubatang makita dahil nakalbo na ito ng mga illegal loggers. Habang nag-iikot-ikot at pilit na naghahanap ng gubat ay may nakasalubong siyang isang mama na mahilig sa pasta at mga handa sa children’s party na si Bob Ong.

Tinanong niya ito kung saan makatatagpo ng kagubatan ngunit malungkot itong tumugon na, “Wala nang natitirang gubat dahil lahat ito ay nasira na. Kinwentuhan na lamang siya nito ng naging buhay ni Tong sa loob ng kagubatan.

Nagdesisyon si Togas na pumunta na lamang sa ilalim ng karagatan upang doon humanap ng kasagutan. Nilangoy niya ang karagatan at sinisid nang pagkalalim-lalim ngunit pawang kadiliman ang kaniyang nakita. Wasak-wasak ang mga corals at halos wala nang naninirahang mga isda. Paikot-ikot lamang siya sa kalalangoy ngunit wala siyang makitang lugar na pwedeng pagpahingahan.

Nang siya’y hapong-hapo na ay may nakakita sa kaniyang sirena. Syempre pa, nagtanong si Togas kung bakit ganito ang nangyari sa karagatan. Malungkot na sumagot ang sirena. “Napakarami kasing mga oil spill na naganap dito, tapos walang pakialam ang mga tao sa paghahagis ng mga dinamita na siyang naging dahilan ng pagkawasak ng ilalim ng karagatan.”

Ikinwento rin nito ang kasaysayan ng karagatan at mga magagandang alaala na nakapaloob rito. Lumung-lumo si Togas sapagkat hindi niya akalain na kalunus-lunos na pala ang kalagayan ng karagatan. Napagpasyahan niyang magtungo na lamang sa alapaap at doon magpalipas ng samanang loob. Dali-dali siyang umahon sa karagatan.

Hinanap niya ang bahaghari upang dito mag daan patungo sa alapaap. Mahigit apatnapung araw siyang naghintay upang lumabas ang bahaghari ngunit nabigo siya at hindi ito lumabas. May nakapansin sa kaniyang diwata at naawa sa kaniyang kalagayan kung kaya’t tinanong siya nito, “Ano ang iyong hinihintay sa lugar na ito?”

“Hinihintay kong lumabas ang bahaghari para madaanan ko patungo sa alapaap,” sagot ni Togas.

“Hindi na muling lalabas pa ang bahaghari dahil ninakaw ni Robinhood ang mga ginto sa loob ng palayok at pinamigay ito sa mga mahihirap.”

Tanging alapaap na lamang ang natitirang lugar upang maibsan ang kalungkutan ni Togas kung kaya’t hindi siya makapapayag na hindi marating ito. “Kailangang maibalik ang mga ginto sa palayok. Maghahanap ako ng ginto na pwedeng ilagay dito.”

Naghanap siya ng ginto. Pumunta siya sa kabundukan sa Iugao at nagtanong sa mga minero kung paano makakakuha ng ginto ngunit malungkot na tumugon sa kanya ang mga minero dahil wala na silang makuhang ginto. Pinayuhan siya nito na magtanong sa bawat nilalang na kaniyang masasalubong dahil natitiyak niya na bawat isa sa kanila ay may itinatagong ginto na kaniyang ibinigay sa mga ito upang ingatan.

Sinubok niyang manghingi kay Ahas. “Maaari bang makahingi ng ginto?”

“Anong palagay mo sa akin, nagtatae ng ginto? At kung mayroon man akong natatabing ginto, bakit ko ito ibibigay sa iyo?” pagtatanong ni Ahas kay Togas.

“Naubos na kasi ang ginto sa palayok na nagiging dahilan sa paglitaw ng bahaghari na kinakailangan kong daanan upang makapunta sa alapaap. Kailangang-kailangan kong makapunta sa alapaap dahil yun na lamang ang natatanging lugar na pwede kong puntahan upang maibsan ang aking sama ng loob. Wasak na ang kagubatan at wala na ring natitira sa ilalim ng karagatan. Nauubos na ang lahat ng nilalang dahil sa kasakiman ng mga tao. Sige na, pakiusap ibigay mo na sa akin ang iyong ginto upang masolusyonan ang bumabagabag sa kaibuturan ng aking puso.”

Naantig ang damdamin ni Ahas sapagkat nadarama niya na paubos na nga nang paubos ang lahat ng natural na nilalang sa mundong ito.

“Sige, ibibigay ko sa iyo ang aking ginto ngunit sa isang kondisyon, kailangan mong ikwento sa lahat ng mga tao ang aking pinagmulan at ang kasaysayan ng aming lahi upang kung maubos man kami sa lupang ito ay may alaalang maiiwan sa pamamagitan ng kwentong iyong ibibigay.”

Nangako si Togas kay Ahas na ikukwento nito ang kanyang pinagmulan at ibinigay sa kanya ang ginto. Ganoon rin ang ginawa niya kina bulate, unggoy, butiki, tsinelas, baboy, ipis, sapatos, kuto, relo, jeepney at iba pang nilalang. Naibigay sa kanya ang mga gintong tinatago ng mga ito sa kondisyong ikukwento niya ang kanilang mga pinagmulan.

Napuno niya ang palayok ng mga ginto at unti-unting nagliwanag ang mga kulay ng bahaghari na siya niyang dinaanan patungo sa alapaap. Habang nasa alapaap, pilit niyang hinihilom ang sugat sa puso. Siya ay nagnilay-nilay at sinisisi ang sarili sa kabobohang taglay at hindi masagot ang mga katanungan ng anak.

Lumitaw sa kanya ang bathalang si SAGOT at nag wika ng, “Togas, ako ang iyong konsensya. Bumalik ka na sa iyong anak at matagal na siyang nalulumbay sa iyong pagkawala.”

“Ngunit, natatakot ako, baka hindi ko masagot ang kaniyang mga katanungan,” wika ni Togas.

“Ang pagtupad mo sa pangako sa mga nilalang na pinangakuan mo na nagbigay sa iyo ng ginto ang sagot sa suliranin mo sa iyong anak na si Amat,” wika ni SAGOT.

“Ngunit, hindi ko maintindihan,” tugon ni Togas.

Ngunit naglaho na ang bathala. Lumaba si Togas sa alapaap at nagdaan sa bahaghari. Bumalik na siya sa kanilang tahanan at nakita niya roon ang kaniyang anak na matagal nang nalulumbay sa kaniyang pagkawala.

“Nay, ang tagal kitang hinintay. Mabuti at binalikan mo ako. Patawarin mo po ako sa napakarami kong tanong,” sabi ni Amat.

“Anak, sa aking pagkawala ay napagtanto ko na ikaw ang pinakamahalaga sa akin. Patawarin mo ako.”

Ikinwento ni Togas sa anak ang kaniyang mga naranasan at kasaysayan ng mga nilalang na kaniyang nakasalamuha. Sinabi rin niya rito ang kaniyang pangako at ibinilin kay Amat na kung siya’y mamatay ay ipagpatuloy ang pagkukwento nito sa mga susunod pang henerasyon.

Pumanaw na si Togas at tinupad ni Amat ang kaniyang pangako sa ina. Si Amat na noon ay punong-puno ng katanungan ay punong-puno na ngayon ng kasagutan. Naging ugali na niya sa tuwing may makikitang umpukan ng mga bata ay nagkukwento ng kasaysayan ng mga nilalang sa mundo hanggang sa dumating ang kaniyang kamatayan.

Naitanim sa puso at isip ng mga tao ang mga kwentong ito at tinawag nilang “Alaala ni Amat” dahil na rin sa pagmamadaling pagbigkas ay naging “ALAMAT”.

Ito ang dahilan kung bakit anomang kwento patungkol sa pinagmulan ng isang bagay, lugar o anumang nilalang ay tinatawag na ALAMAT. Mula noon ay nakilala ang bayan ng Henesis na siyang pinagmulan ng lahat ng alamat sa mundong ibabaw.

Aral:

• Ang bawat nilalang ay may pinagmulan. Bagamat ang mga alamat ay kathang-isip lamang, alalahanin natin na anumang bagay na may buhay, kabilang na ang mga tao, hayop, at kalikasan ay tanging sa Diyos lahat nagmula.